Dziś ogłoszony został wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) wydany w sprawie C-260/18 dotyczący możliwości unieważniania umów kredytowych indeksowanych do franka szwajcarskiego, który stanowić może przełom w sporach kredytobiorców z bankami.
Wyrok TSUE wydany został w związku z pytaniem prejudycjalnym, jakie skierowane zostało przez Sąd Okręgowy w Warszawie, przed którym toczy się sprawa z powództwa kredytobiorców przeciwko jednemu z banków o stwierdzenie nieważności umowy kredytu hipotecznego, której wartość wyrażona została w złotych polskich, a indeksowana jest do franka szwajcarskiego. Kredytobiorcy domagają się unieważnienia umowy kredytowej z uwagi na to, że postanowienia tej umowy przewidujące zastosowanie różnić kursowych polegających na odwołaniu się do kursu kupna dla udostępnienia środków i kursu sprzedaży w celu ich zwrotu, stanowią niezgodne z prawem warunki w umowach konsumenckich, których usunięcie skutkować będzie zniknięciem z obrotu prawnego umowy.
W związku z powyższym sąd rozpoznający sprawę zwrócił się do TSUE z pytaniem, czy po usunięciu niedozwolonych warunków z umowy kredytowej można je zastąpić przepisami polskiego prawa o charakterze ogólnym stanowiącymi, że skutki wyrażone w umowie są uzupełnione skutkami wynikającymi z zasad współżycia społecznego i ustalonych zwyczajów, czy też umowę kredytową należy unieważnić.
Stanowisko TSUE
Trybunał zajął stanowisko, że w zawartych w Polsce umowach kredytowych indeksowanych do waluty obcej nieuczciwe warunki umowy dotyczące różnic kursowych nie mogą być zastąpione przepisami ogólnymi polskiego prawa cywilnego.
W konsekwencji jeżeli po usunięciu nieuczciwych warunków charakter i główny przedmiot umów kredytowych indeksowanych do waluty obcej może ulec zmianie w zakresie, w jakim nie podlegałyby one już indeksacji do waluty obcej równocześnie podlegając stopie oprocentowania opartej na stopie obowiązującej w odniesieniu do tej waluty, umowy te mogą zostać unieważnione. Trybunał podkreślił, że unieważnienie spornych klauzul waloryzacyjnych doprowadziłoby nie tylko do zniesienia mechanizmu indeksacji oraz różnic kursów walutowych, ale również – pośrednio – do zaniknięcia ryzyka kursowego, które jest bezpośrednio związane z indeksacją kredytu do waluty.
Skutki dla kredytobiorców
Wyrok TSUE wiążący jest przede wszystkim dla Sądu Okręgowego w Warszawie w sprawie, w której skierowane zostało pytanie prejudycjalne.
Orzeczenie Trybunału może być jednak także wskazówką dla innych sądów, które rozpoznawały będą sprawy z powództw kredytobiorców, którzy zaciągnęli kredyty we frankach szwajcarskich. W związku z wyrokiem TSUE w sprawach kredytobiorców, których umowy zawierają klauzule waloryzacyjne kwalifikowane jako niedozwolone klauzule umowne, obok „odwalutowania” kredytu pojawiła się także realna możliwość unieważnienia tych umów. W związku z tym, że unieważnienie umowy skutkuje obowiązkiem zwrotu pobranych z banku środków, na unieważnienie umowy kredytowej wymagana będzie zgoda kredytobiorcy.
Poza korzystnym wyrokiem TSUE, dochodzenie roszczeń przez kredytobiorców przeciwko bankom zostanie dodatkowo ułatwione w związku z nowelizacją kodeksu postępowania cywilnego, jaka zacznie obowiązywać od dnia 7 listopada 2019 r. Po tej dacie pozew przeciwko bankowi będzie mógł zostać wniesiony do sądu właściwego dla miejsca zamieszkania lub siedziby kredytobiorcy, co może znacznie przyspieszyć czas oczekiwania na uzyskanie rozstrzygnięcia w sprawie.
