Ochrona dóbr osobistych
W większości przypadków posłużenie się wobec danej osoby hejtem wiąże się z naruszeniem jej dóbr osobistych. W takiej sytuacji zarówno osoby fizyczne jak również osoby prawne mają zapewnione stosowne środki ochrony prawnej, których celem jest usunięcie stanu naruszenia oraz rekompensata za bezprawne działanie autora hejtu.
Dobra osobiste podlegające naruszeniu wskutek mowy nienawiści to w przypadku osób fizycznych – godność, dobre imię, a jeśli chodzi o osoby prawne – renoma. W obu przypadkach dobra te podlegają ochronie. Zarówno osoby fizyczne, jak również osoby prawne mają bowiem zagwarantowane prawo, aby nie formułowano pod ich adresem ocen, które mogą niesłusznie narazić je na utratę dobrego imienia, renomy czy też zaufania niezbędnego do niezakłóconego funkcjonowania w zakresie prowadzonej przez nie działalności.
Przedsiębiorca, jak również inna osoba, która spotyka się w internecie z bezprawnym wpisem, powinna powstrzymywać się od odpowiadania autorowi hejtu na wpisy. W razie wdania się na portalu internetowym w dyskusję istnieje ryzyko, że wskutek prowokacji ze strony hejtera dojdzie do naruszenia również jego dóbr osobistych. Tymczasem zgodnie z regułą czystych rąk nie może korzystać z ochrony ten, kto sam nadużywa swojego prawa (wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 12 marca 2014 r., sygn. akt I ACa 1182/13). Zatem w przypadku, gdy pokrzywdzony hejtem, nawet w obronie własnego dobrego imienia, sam posłuży się hejtem, może przekreślić swoje szanse na skuteczne dochodzenie ochrony dóbr osobistych przed sądem.
Podmioty odpowiedzialne
Jeśli chodzi o podmioty odpowiedzialne za naruszenie dóbr osobistych w Internecie, to w zależności od okoliczności sprawy, możemy mówić o odpowiedzialności albo samego autora hejtu, albo także administratora portalu, na którym doszło do naruszenia dóbr chronionych prawem.
Autor hejtu
W każdym przypadku odpowiedzialność ponosi autor. Poszukiwanie ochrony prawnej bezpośrednio przeciwko naruszycielowi może być jednak utrudnione, gdy hejter działa pod pseudonimem, nie ujawniając swojego imienia i nazwiska. Wówczas w pierwszej kolejności należy ustalić tożsamość autora hejtu, a dopiero później możliwe jest wniesienie do sądu cywilnego pozwu o ochronę dóbr osobistych.
Administrator portalu
W pewnych okolicznościach możliwe jest poszukiwanie ochrony prawnej przeciwko właścicielowi portalu, na którym doszło do naruszenia dóbr osobistych. Pomimo że administratorzy serwisów internetowych co do zasady nie ponoszą odpowiedzialności za treści przechowywane oraz udostępniane na portalu, pociągnięcie ich do odpowiedzialności za naruszenie dóbr osobistych w Internecie jest nieporównywalnie prostsze niż dokonanie tego samego w stosunku do internauty.
W celu pociągnięcia administratora serwisu do odpowiedzialności prawnej należy w pierwszej kolejności powiadomić go o fakcie naruszenia dóbr osobistych na portalu internetowym. Jeśli administrator wskutek zawiadomienia zablokuje dostęp do treści zawierających hejt, to zwolni się z odpowiedzialności wobec pokrzywdzonego wpisem.
W przeciwnym razie, tj. gdy administrator nie uniemożliwi niezwłocznie dostępu do treści będących przedmiotem zgłoszenia, stanie się odpowiedzialny za naruszenie dóbr osobistych, a osoba pokrzywdzona wpisem będzie mogła dochodzić od właściciela witryny internetowej rekompensaty za hejt. Odpowiedzialność za naruszenie dóbr osobistych nie obejmuje bowiem wyłącznie działań bezpośrednich sprawców (w tym przypadku hejterów), lecz także działania tych podmiotów, które w jakikolwiek sposób przyczyniają się do naruszenia czy też pogłębienia naruszenia dóbr osobistych uprzednio dokonanego przez inne osoby. Udostępnianie przestrzeni w internecie, w której możliwe jest rozprzestrzenianie się hejtu, oraz tolerowanie tego zjawiska niewątpliwie przyczyniają się do powstania, jak również utrzymywania się stanu naruszenia dóbr osobistych, co uzasadnia odpowiedzialność administratora serwisu internetowego (por. wyrok Sądu Najwyższego z 24 listopada 2017 r., sygn. akt I CSK 73/17).
Pozew o ochronę dóbr osobistych
Występując na drogę postępowania cywilnego z powództwem o ochronę dóbr osobistych osoba dotknięta naruszeniem może przede wszystkim dochodzić zaniechania naruszenia poprzez usunięcia bezprawnego wpisu umieszczonego w serwisie internetowym.
Poza żądaniem usunięcia stanu naruszenia dóbr osobistych, możliwe jest również domaganie się podjęcia przez podmiot odpowiedzialny czynności zmierzających do usunięcia skutków naruszenia. W ramach tego uprawnienia można wystąpić w szczególności z żądaniem:
- złożenia oświadczenia odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie – w ramach tego roszczenia można dochodzić sprostowania nieprawdziwych zarzutów lub informacji opublikowanych na portalu, jak również przeprosin za naruszenie dobrego imienia czy też renomy. Powyższe oświadczenia mogą zostać zamieszczone na stronie internetowej, na której doszło do naruszenia;
- zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny,
- zapłaty odszkodowania w przypadku gdy wskutek naruszenia dóbr osobistych adresatowi hejtu wyrządzona została szkoda majątkowa.
